Robert Kolejinde yetistirilen Bulgar isyancilar ve Batak olayinin ic yuzu/yalani
« :»
Bu arastirma Necdet Sevincin "Turkiyedeki Ajan Okullari" adli kitabindan alintidir. Turk evlatlaina hicbir hakki sakli degildir...
Bulgar Ortaokulu:
1897'de Bulgar Ekzarhi tarafindan açilmistir.ilk ve Ortaokul seviyesindedir.Daimi kadrosunda 7 ögretmen vardir.Ögrenci mevcudu 12 dir.Fransizca okutur.Kitapliginda 427 Türkçe,400 Bulgarca eser vardir.istanbul,Beyoglu Basagaçesme sok. No:5 adresindedir.Telefonu:44 30 89'dur.
Robert Koleji:
Türkiye'de Amerikan kültürünün en etkili propaganda karargahlarindan biri olan Robert Koleji,1863 Eylül'ünde 4 misyoner papaz tarafindan kurulmustur.Elde ettigimiz bilgilerden anlasildigina göre 1850 senelerinde Amerikan misyon teskilati Ortadogu'da ciddi ve dikkatli bir inceleme yapmisti.Örgüte bagili misyon ajanlarindan Dr.Sayrus Hamlin Anadolu'da,özellikle imparatorlugun baskenti istanbul'da çalismis arastirmalarini yürütürken devlete isyan edecek bir halk aramis ve çok geçmeden de bulmustu.Hamlin'in imparatorluga isyan ettirecegi halk,öteden beri Pan-islavizm ajanlarinin tahrik ettigi o sakin ve sadik Bulgar toplumuydu.Dr.Sayrus Hamlin, Bulgarlarla yakindan temas etmek ve Rus ajanlariyla tanismak için 1857'de istanbul'dan ayrilarak Balkanlara gitmis,bugün Bulgaristan dedigimiz topraklarda yaptigi sondajlardan sonra milletlerarasi Hristiyanlik adina besledigi umutlar artmisti.
1857 yillarinda ortada ne bir Bulgaristan vardi,nede Bulgar Milleti...Bugün nüfusu 10 milyona yaklasan Bulgar toplumu Balkanlardaki kesin Türk nüfusu arasinda adindan söz edilir bir varlik bile degildi.Hele politika ile ilgilendiklerine hiç rastlanmamistir.Osmanli Devleti'nin asimilasyon poiletikasi takip etmeyisi sebebiyle bu halk gerçi Bulgarligini tam olarak unutmus degildi ama ,onlari ne kuzeydeki Sirp isyanlari ne de batidaki Rum çeteciligi ilgilendiriyordu.
Hamlin bu toplumu ayaklandirmayi ve Balkanlarda Yunanistan'dan sonra bir Hristiyan devleti daha olusturmayi düsünüyordu iste..
Daha sonra bir Bulgaristan yaratmak için kurulan Robert Kolej'in ikinci müdürü olan ve Amerikan Misyon Örgütü tarafindan istanbul'daki Bulgar isçilerini Türk Devleti'ne karsii teskilatlandirmakla görevlendirilen Dr.Long da Dr. Hamlin'le ayni fikirdeydi.Bu iki papaza az sonra gene birer misyoner papaz olan Dr.Robert ve Dr.Vashburn da ilthalketti.Böylece papaz kare tamamlanmis oluyor ve kumar basliyordu.
Osmanli imparatorlugu'nde her türlü dis tesiri desteklemek ve mümkünse bu tesirleri devletin varligina yönelik disiplinli bir saldiri halinde organize etmek için bir okul açmak gerekiyordu.Ancak okulun yeri konusunda fikir birligine varamiyorlardi.Tartismalar uzayip giderken Dr.Saylus Hamlin bütün hristiyanlarin hosuna gidecek bir fikir ortaya atti.Hamlin,Türklerin istanbul'u fethetmek için Bogazkesen Hisari'ni yaptirarak ise basladiklarina dikkat çekiyor ve "Biz de ayni yerden baslamaliyiz " diyordu.Bu konuda A.Kirsehirlioglu "Türkiye'de Misyoner Faaliyetleri" isimli eserinde "Mektebe varidatini vakfeden Robert,Amerikan misyonlerina maddi yardim yapan bir tüccar olup,Sultan Mehmet istanbul'u nasil Rumeli Hisari'ni yaptirarak aldi ise,kendisininde ayni oradan ayn sehri kültürel yoldan fethedecegini düsünerek,fatihana bir jestle mektebin Bebek sirtlarinda yapilmasi fikrini ortaya atan ilk papaz yukarida belirttiiimiz gibi Hamlin'di" .Nitekim Robert Kolej'in ilk talebeleri arasinda bulunan Bulgar ihtilalcisi Mateef,Bulgarca Mir Gazetesi'nin 20 Haziran 1936 tarih ve 10.774 numarali sayisinda sunlari yazmistir;
"Dr.S.Hamlin müslümanlik nereden istanbul'a girmisse hristiyanligin da oradan istanbul'a girmesi için Rumeli Hisari'nin en yüksek kulesi üzerinde bir Kolej açmak istiyordu."
Amerikan Bord ajanlari Kirim Harbi sirasinda "Türklere yardim etmek bahanesiyle istanbul'a gelmis ve Bebek'de bir evi karargah haline getirmislerdi.Dr.Hamlin bu evde Bulgar gençlerini avlamaya çalisirken okulun açilmasi için gereken hazirligi da yapiyordu.Kolej,ilk olarak Ermenek Kesis Okulu'nun bir dairesinde isyani ögretime basladi.Okulun bütün masraflarini Fransiz yahudilerinden,meshur Rosild ailesine mensup Christopher Robert üzerine almisti.Robert 1878'de ölürken servetinin beste birinin Koleje verilmesini vasiyet etmis,böylece 400 bin dolarlik bir servete kavusan okul idarecileri bugünkü Robert Koleji'nin dev binalarini yaptirmislardi.1878'e kadar Amerikan Koleji adiyla anilan okulun ismi ise bu tarihten sonra Robert Kolej'e çevrilmisti".
Amerikan misyonlarinin Balkanlardaki çalismalari önce Atina'nin dikkatini çekmis ,daha sonra da Ruslar ve ingilizler Amerikan Bord ajanlarinin Balkanlardaki çalismalari ile ilgilenir olmuslardi.Atina,Amerikalilarin,Balkanlarda Rumluga karsi bir Bulgarlik hortlatmak istedigini tesbit ediyor ve bunu Balkan topraklari üzerindeki siyasi hedeflerine aykiri buldugu içinde durumu Fener Patrikanesi araciligi ile Osmanli Hükümetine ihber ediyordu.Osmanli imparatorlugunu yikmak ve Türkleri Asya'ya sürmek arzusuyla kivranan ve bu is için simdilik Yunanlilari kullanan Rusya ve ingilterede Amerikan misyonlarinin bogaza hakim bir tepe üzerine yerlesmelerini istememislerdi.Fakat Amerikan Hükümeti agirlik koyunca Londra ve Petersburg gibi Atina da susmak zorunda kalmis,1840'da bie Ermeni Kesis Okulu'nun bir bölümünde ajitasyon ve tahrik egitimine baslayan Robert Kolej binalarinin Bebek sirtlarinda insa edilmesi için 1869'da irade çikmisti.
Bu Kolej'de ve Türkiye'de diger Amerikan okullarinda neler yapildigini gene Amerikan Boston Bord Misyon Örgütünün bir yan kurulusu olan T.M.A.S. raporlarina dayanarak dikkatinize sunmak istiyorum.Sayrus Hamlin "My Life and Time" isimli eserinde kolejin hristiyanlastirma faaliyetlerini uzun uzun anlatirken,T.M.A.S.raporlarinda,Türklerin Türklere,Rumlarin Rumlara,ya da Ermenilerin Ermenilere hristiyanlik propagandasi yapmasinin daha etkili ve inandirici olacagina temas edilmektedir.."Bütün hristiyanlarin en büyük problemi belki de hristiyanligin yabanci,dinsiz milletlere kabul ettirilmesi ve bir nebat gibi kök salmasi için Lr. Güstav Warneck 'in önerilerini savunmakta ve demektedir ki;Tek tasarlana bilir yol,her millete kendi adamlarinin,Rumlara Rumlarin,Ermenilere Ermenilerin,Kiptilere Kiptilerin,Nasturilere Nasturilerin incili nakletmesidir". Raporun bunu takip eden bölümlerinde Osmanli imparatorlugu içindeki her milli toplum için baslangicta bir kilavuz Vaiz yetistirilmesi gerektigi belirtmekte,daha sonrada kilavuz vaizlere yardimcilarinin yollanmasi tavsiye edilmektedir.Hristiyanlastirma ögrenimini yürütenlerden Dr.Schaufer,sözü geçen raporda ,önce camida ibadet eden bes talebenin simdi Hazreti isaya duaya hazirlandiklarini,bunlardan birinin seminerde Türkçe Ögretmenligi yaptigini,ötekinin Pfander'in islami mübahase ile ilgili eserini Farsça'dan Türkçe'ye çevirdigini belirtmektedir.Robert Koleji ile ilgili belgelerde sözü geçen Asuri Misyon ifadesinden anlasildigina göre kolejden mezun olan ögerenciler imparatorlugun muhtelif bölgelerindeki diger Amerikan okullarina tayin edilmislerdi.
Dr.Güstav Warneckin önerilerinin kabul edildigini gösterir bu...
Nitekim Kirsehiroglu,misyon teskilatlari kaynaklarina dayanarak <<Mezun olan ilahiyat talebelerinden birinin Asuri Misyonuna gittigini,bir baskasinin ögretmen ve vaiz olarak Kayseri'ye yollandigini,iki kisinin harkut ve Bilecikte ,besincisininde Türkçe ,Ermenice,Bulgarca,Rumca ve ingilizce bilmesi sebebiyle Bulgaristan'da görevlendirildigini>>yazmaktadir.Robert Kolejin,Türkiye'deki Amerikan okullari arasindaki yerini belirleyen The Asrending Cross,Türkiye'deki hristiyanlastirma faaliyetleri ile övünmekte,bu arada Bebek sirtlarindaki kolej için "Bebek Müessesesi Türkiye'de yerli bir papazligin nasil dogudugunu gösterir.T.M.A.S. buraya diger herhangi bir kolejden daha fazla yardim yapmistir.Nihayet teolojik kisim küçük Asya'daki Merzifon mektebine nakledildi" demektedir.Dr. Washburn sunlari ilave etmektedir: " Maksat mümkün oldug kadar erken ve süratle kendini idare eden ve harici kontrolden müstakil yerli kiliseler yapmaktadir".
Robert Kolejin siyasi faaliyetlerle ne kadar mesgul oldugunu gösteren bir belge daha yayinlamak istiyoruz.J.C.Hopking ,1869'da Türkiye'deki Amerikan kuruluslari ve Robert Koleji hakkinda sunlari yazmistir:
" Türk imparatorlugu içinde Amerikan tesekkülleri hayli çoktur .Boston Bord Misyonerleri Bulgaristan ve Küçük Asya'da çok is yapiyorlar.New-York yabanci misyonlari Presbitarian Bord'u Suriye'de,birles... Presbitarian Misyonlari ise Misir'da çalisiyor.New-York Episcopal Kilise'si Muakiplar Kilise'si ve Babdist Kilise'si Bulgaristan Suriye ve istanbul ile genis genis çapta alakadar olmaktadir.istanbul'daki Bible House,Beyrut'daki Suriye Protestan Koleji ve istanbul'daki Robert Kolej Amerikan müesseseleri arasindadir.Bu sonucu,yani Robert Kolej özellikle Amerikan terbiyesi istikametinde sayan-i takdir bir faaliyette bulunmuslardir.1877'de Türk idaresinden kurtulan Bulgaristan'a yardim eden ve simdi de milletlerini müstakilen idare etmek üzere hazirlayarak Rus entrikalarindan kurtarmaya çalisan birçok gençler Robert Kolejinde tahsil yapmaktadirlar". Gene J.C.Hopking'in belirttigi gibi Türk imparatorlugunda Amerikalilarla ingilizlerin menfaatleri ayniydi.Fakat bu iki devlet Hopking'in iddalarini aksine Osmanli imparatorlugu içindeki hristiyanlari baskidan uzak mutlu bir yasantiya kavusturmak için degil,azinliklari Türk idaresine karsi ayaklandirarak disardan müdahale etmek için ilgileniyorlardi.Hristiyanlarin çesitli bakanliklara,valiliklere ve elçiliklere getirildigi bir ülkede,devletin,azinliklara din ayriligindan dolayi baski yapmasi düsünülmezdi.
ingiltere,Fransa,Amerika,Rusya ve diger devletler misyoner örgütleri vasitasiyla Osmanli azinliklarini ayaklanmaya sevk ediyor.Türk Hükümeti pek tabii olarak ayaklanmayi bastirincada Türklerin hristiyanlari katlettigi yaygarasi basliyordu.Türkiye'deki binlerce misyon merkezinden biri olan Robert Kolej 1864'den itibaren Bulgar ögrencilere her yil artan bir kontenjan ayirmuis,ihtilalci fikirlerle yetistirilen gençler Balkan isyanlarinin elebaslari olmuslardi.Amerikan misyonerleri devletin kontrolunden uzak olan Malta adasinda bir okul açarak buraya dört papazi "ögretim görevlisi" olarak atamislardi.Malta Okulunda yetisenler de Otluk Köy'ünde Bulgar Milli Meclisini kurmus,bu sözde Meclis araciligi ile Bulgarlari Türk'e karsi kullamnmak isteyen bütün hristiyan devletleri desteklemislerdir.
Batak isyanlarina yol açmisti bu destekleme...
isyan,Osmanli kuvvetleri tarafindan pek tabii olarak bastirilmis fakat bu defa da bütün Avrupa,Rus ve Amerikan basini "Barbar Türklerin hiristiyanlari katlettigini " yazmaya baslamislardi.isyanin bastirilmasi demek Türk imparatolugunun yikilmasinin gecikmesi demekti...O halde dinsiz kabul ettikleri Osmanli imparatorlugunu parçalamak için çalisan misyon merkezleri ellerinden geleni yaparak hristiyan devletleri Türkiye'nin üzerine sevk etmeliler ya da siyasi baski yapmalarini saglamaliydi.Bu konudaki ilk atilimi sözde masum bir egitim müessesesinin masum bir yöneticisi olan Robert Kolej Müdürü Papaz Vasburnyapti."Vasburn,Kentenburg Ps...oposlugu araciligyla ingiltere Hükümetini Osmanli imparatorluguna müdahalede bulunmaya" çagirmisti.
Gerçekten bir baski ve gerçekten bir katliam oldugundan degildi bu çagri!..Nitekim Amerikanin istanbul Büyükelçisi Mr.Maynord ve ingilterenin istanbul Büyükelçisi Mr.Henri Eloyt,Washington ve Londraya yolladiklari raporlarda katliamin olmadigini bildiriyorlardi.Bebek'deki masun okulun masum müdürü Vasburn'a göre müslümanlikta hristiyanlik bahis konusu olunca doguruyu söylemek gerekmezdi.Nitekim Papaz Vasburn,Washington'a "Katliam yoktur" raporunu yollayan Amerikan elçisi Mr.Maynord'a çikismis ve onu söyle suçlamisti:
-" Sen bir hristiyan milletinin,müslümanlar tarafindan katil ve imha hareketine karsi hareketsiz kalirsan seni Amerikan reiscumhuruna s...ayet edecegim.Büyük Amerikan Cumhuriyeti'nin sefiri,Türkiye'de bir hristiyan millet katledilirken sustu diyecegim..."
Vasburn sonucu söyle anlatiyor:
- "Bu müdahalem üzerine kararini degistirdi.istanbul Amerikan baskonsolosu Skeyler'i Filibe Sancagina göndermeye karar verdi.Amerikali gazeteci Mac.Gohan sekreter olarak gidecekti.Robert Kolej talebelerinden Bulgar Dimitrof'da tercuman olarak tayin edildi."
Fakat,Rober Kolej'de planlanan Batak isyani sebebiyle Osmanli Devleti'nin karsisina yalniz Amerika'yi çikarmak yetmezdi.Maynord'un basegidigini gören Vasburn,sanki büyükelçiligi denetleme yetkisine sahipmis gibi ,istanbul'daki Bulgar Ekzarhi Antim ile Fransiz Katolik Kilisesi'nin organi Le Figoro Gazetesi yazarlarindan ivan Woestyine'nin de Filibe'ye gönderilmesini istiyor ve bunu kabul ettiriyorduda...Toplum ps...olojisini iyi bilen ve Robert Kolej ile is birligi halinde çalisan bu ekip,isyan bölgesinde iki mizansen hazirlayipta gazetelere gönderdiler mi,basinin koparacagi kiyamete kendileri bile inanamazlardi.Le Figaro ve Dialey Nevs muhabirlerei ile Robert Kolej takimi Bulgaristan'in çesitli bölgelerinde düzmece olaylar tertipleyip,resimleyerek gazetelerine yollamis,hristiyan ülkelerin basininda yeni bir Türk düsmanligi baslatmislardi.Bu kampanya öyle sistemli ve öylesine mükemmel görünüm ile organize edilmisti ki Batak isyaninin ilk günlerinde,Türkler hristiyanlari kesiyor dedigi için,isin iç yüzünü bilen ingiliz Basbakani D'izraili tarafindan azarlanan liberal parti lideri Lord Gladston eline Kur'an-i Kerim'i alip Avam Kamarasi'na gelmis ve "Bu kitap yeryüzünde kaldikça Batak katliami gibi vahsetlerde dünyadan eks... olmaz.."demisti.
Böylece Robert Kolej'de,Misyoner papazlarin egitiminden geçen ve gene bu ihtilalci misyoner papazlarininn yol göstermeleri ile baslayan Batak isyani Kolej Müdürü Vasburn'un çalismalari sonunda bir dünya meselesi yapilmis,Amerika,Rusya,ingiltere ve Fransa gibi dört büyük düsman devlet Bulgaristan meselesine angaje edilmislerdi.
Basari,Kolej müdürü Vasburn'unda burada..Vasburn,memlekedine dönünce,"Türkiye'de 50 yil"isimli bir kitap yayinlayacak ve bu konuda su itirafta bulunacakti:
"Bulgarlar elli sene önce Avrupa tarihlerinde kaybolmustu.Biz onlari meydana çikardikk.Bati dünyasina tanittik.Bulgar milletinin rehberleri olsun diye Bulgar gençlerini terbiye ettk.
"Bu Okula Bulgar Koleji ismi verilmisti.Bu Okul gerek Türkiye'de gerek Bulgaristan'da Bulgarlara ait bütün olaylari idare etmistir.Bulgarlar bizim sayemizde ingilizleri,Amerikalilari elde etmeye muaffak oldular."
Ybanci ülkelerin Türkiye'deki azinliklara nasil ilgilendikleri,hristiyan misyonerlerin siyasi,kültürel ve dini hedef için nasil çalistiklarini ve kisa zamanda neler yapabildiklerini görüyoruz.
X 
